แยกขยะช่วยโลกได้อย่างไร?

“ขยะล้นโลก”คำนี้ฟังแล้วเหมือนจะเว่อร์ไป แต่ที่จริงแล้ว ณ ปัจจุบัน มันเป็นเช่นนั้น 

ด้วยเทคโนโลยีและความสะดวกสบายเอาไว้ก่อน ทำให้มีการนำทรัพยากรของโลกมาดัดแปลง นำมาใช้ในรูปแบบต่างๆ พลาสติกที่มาจากปิโตเลียมใต้ดิน โลหะมาจากการถลุงแร่ แก้วมาจากเม็ดทราย หรือกระดาษที่มาจากการตัดต้นไม้ 

การได้มาสิ่งเหล่านี้ล้วนต้องแลกมาจากธรรมชาติทั้งสิ้น จะดีกว่าไหมหากเราแยกขยะและสามารถรีไซเคิลนำกลับมาใช้ได้อีก เพื่อเป็นการลดปริมาณขยะที่กำลังเป็นปัญหาระดับโลก ลดการรบกวนทรัพยากรของโลกที่ไม่มีใครรู้ได้เลยว่าเมื่อใดที่ทรัพยากรเหล่านั้นจะไม่มีเหลือให้เราได้ใช้อีก ลดการรบกวนระบบธรรมชาติ ลดการก่อมลพิษ เพราะเมื่อมีการนำกลับมาใช้ใหม่ ก็จะช่วยลดการนำวัตถุดิบจากสารบบธรรมชาติมาผลิตเพิ่มนั่นเอง 

ทำไมต้องแยกขยะ

การแยกขยะภาษาอังกฤษก็คือ sorting garbage ซึ่งการแยกขยะหมายถึง การแยกขยะก่อนทิ้งตามแต่ละประเภท คัดขยะให้อยู่ในหมวดหมู่เดียวกัน เพื่อให้สะดวกต่อการคัดกรองในการนำขยะไปทำการกำจัดหรือรีไซเคิล อาจนำไปแปรรูปหรือซ่อมแซมแล้วนำกลับมาใช้ใหม่ เพื่อลดปริมาณขยะลง ลดการผลิตวัสดุ ลดพลังงาน ลดมลพิษ และยังเป็นการหมุนเวียนใช้ทรัพยากรได้อย่างคุ้มค่า โดยจะมีทั้งรูปแบบ การคัดแยกขยะ3R และ คัดแยกขยะ 5R

การคัดแยกขยะ 3Rs 

• Reduce คือการลดการใช้หรือบริโภคสิ่งที่ไม่จำเป็นลง ลดการใช้บรรจุภัณฑ์ที่ย่อยสลายยาก เช่น การงดหรือลดในการใช้ถุงพลาสติกลง อย่างการใช้ถุงผ้าแทนถุงพลาสติก การนำแก้วไปใส่เครื่องดื่มแทนแก้วพลาสติก การถอดปิดไฟเมื่อไม่ใช้ เมื่อจะเดินทางไปไหนไม่ไกลก็เดินแทนการขับขี่รถ เป็นการลดใช้สิ่งของที่ไม่จำเป็น และลดการใช้พลังงานเพื่อให้มีพลังงานไว้ใช้ได้นานๆ เป็นต้น  

• Reuse การใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าที่สุด เป็นการนำวัสดุกลับมาใช้ซ้ำ โดยไม่ต้องแปรรูปแบบอื่น จะแตกต่างจากการรีไซเคิล เช่น ทำสิ่งประดิษฐ์จากวัสดุเหลือใช้ การนำแก้วกาแฟพลาสติกใช้เพาะกล้าผัก การใช้ถ่านไฟฉายแบบชาร์จได้ ใช้กระดาษทั้งสองหน้า การนำกล่องคุ๊กกี้ใส่อุปกรณ์เข็มด้าย การนำของที่ไม่ใช้แล้วบริจาคหรือขายเป็นสินค้ามือสอง เป็นต้น 

• Recycle การคัดแยกขยะและนำวัสดุมาแปรรูปโดยกรรมวิธีต่างๆ เพื่อนำกลับมาใช้ใหม่ หรือเข้าสู่กระบวนการผลิตใหม่ อาจนำไปหลอมเป็นวัสดุเดิมหรือแปรรูปแบบอื่น เช่น การนำทองแดงไปหลอมเป็นสายไฟ นำขวด PET ไปขึ้นรูปใหม่ได้เส้นใยผลิตเป็นเสื้อผ้า พรมเช็ดเท้า กระเป๋า เครื่องประดับต่างๆ หรือการนำแก้วแตกไปหลอมเป็นขวดแก้วใบใหม่ เป็นต้น 

ส่วนการแยกขยะ 5Rs ก็จะมีเพิ่มต่อจาก 3Rs  อีก 2 ข้อ คือ 

• Repair การซ่อมแซมหรือปรับปรุงให้สามารถนำกลับมาใช้ต่อได้ เช่น เสื้อผ้าขาดก็ปะเย็บ คอมพิวเตอร์พังก็นำไปซ่อม 

• Reject / Refuse การปฏิเสธหรือหลีกเลี่ยงในการใช้สิ่งของที่ทำลายทรัพยากรฟุ่มเฟือย บรรจุภัณฑ์ที่จะสร้างปัญหาขยะ หรือก่อให้เกิดมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม เช่น การใช้ผลิตภัณฑ์ชนิดเติม การใช้แก้วส่วนตัวหรือกล่องอาหาร ไม่ทานอาหารเหลือ เป็นต้น 

ประเภทขยะได้ถูกแยกออกเป็นขยะ 4 ประเภท ได้แก่ 

• ขยะทั่วไป ประเภทขยะทั่วไปที่ย่อยสลายยากและอาจไม่คุ้มต่อการนำกลับมาใช้ใหม่ เช่น เศษผ้า ถุงขนม เปลือกลูกอม 

• ขยะเปียก คือ ขยะย่อยสลายได้ง่าย สามารถนำมาทำเป็นปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยน้ำชีวภาพได้ เช่น เศษอาหาร พืชผัก เปลือกผลไม้ เศษไม้ เป็นต้น 

• ขยะแห้ง คือ ขยะย่อยสลายได้ยาก แต่สามารถเป็นขยะรีไซเคิลได้ เช่น ขวดพลาสติก กระดาษ ไม้ แก้ว โลหะ เศษผ้า ยาง เป็นต้น 

• ขยะอันตราย ได้แก่ สารเคมี วัตถุมีพิษ ขยะติดเชื้อจากผู้ป่วยหรือสถานพยาบาล เช่น ถ่านไฟฉาย หลอดไฟ กระป๋องสี หลอดครีมย้อมผม หน้ากากอนามัย ผ้าซับแผล เข็มฉีดยา เป็นต้น 

ช่วงที่มีการรณรงค์อย่างจริงจังได้มีการผลิตถังขยะเพื่อบรรจุและแยกใส่ขยะตามแต่ละประเภทและนำไปวางไว้ตามพื้นที่สาธารณะต่างๆให้กับประชาชน ซึ่งสามารถแยกขยะตามสีของถังขยะ 4 สี ได้ดังนี้

• ถังขยะสีน้ำเงิน คือ สำหรับขยะทั่วไป 
• ถังขยะสีเหลือง คือ ถังสำหรับขยะแห้ง
• ถังขยะสีเขียว  คือ  สำหรับขยะเปียก 

• ถังขยะสีแดง   คือ  สำหรับขยะอันตราย

ประเภทขยะรีไซเคิล 

พลาสติก สามารถแบ่งได้ 2 ประเภทใหญ่ คือ 

• พลาสติกเทอร์โมเซ็ท หรือพลาสติกที่คงรูปถาวร (Thermosetting Plastic) เป็นพลาสติกที่รีไซเคิลไม่ได้ เป็นพลาสติกที่ทำให้ขึ้นรูปทรงต่างๆโดยการทำให้แข็งตัวด้วยความร้อนแบบไม่ย้อนกลับในแม่แบบ มีความคงรูปถาวรเมื่อแข็งตัว เพราะไม่สามารถนำกลับไปหลอมได้อีก 

• เทอร์โมพลาสติก (Thermosetting) เป็นพลาสติกที่หลอมด้วยความร้อน และแข็งตัวเมื่ออุณหภูมิต่ำลง สามารถนำมารีไซเคิลได้ และจะมีการระบุสัญลักษณ์ไว้บนบรรจุภัณฑ์อย่างแพร่หลาย เพื่อให้ง่ายต่อการแยกขวดพลาสติกและนำกลับมาใช้ใหม่ 

โลหะ ที่สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้ มีดังนี้ 

• เหล็ก ซึ่งจะใช้กันมากในอุตสาหกรรมการก่อสร้าง และอุปกรณ์เครื่องใช้ในครัวเรือน 
• ทองเหลือง เป็นโลหะที่มีราคาดี นำกลับมาหลอมใช้ใหม่ได้เป็น อุปกรณ์สุขภัณฑ์ ใบพัดเรือขนาดใหญ่ ระฆัง 
• ทองแดง นำกลับมาหลอมทำเป็นสายไฟ 
• สเตนเลส นำกลับมาทำเป็น ช้อน ส้อม กระทะ หม้อ 
• ตะกั่ว นำกลับมาทำเป็นส่วนประกอบอุปกรณ์ต่างๆ ฟิวส์ไฟฟ้า 

ขวดแก้ว ที่นำกลับมาใช้ได้อีกมี 2 แบบ 

• ขวดแก้วที่ยังมีสภาพดี ไม่บิ่น หรือแตกหัก จะถูกนำกลับเข้าโรงงานแล้วนำไปล้างให้สะอาดและนำกลับมาใช้ใหม่ หรือที่เรียกว่าการรียูสนั่นเอง 
• ขวดแก้วแตก ขวดแก้วที่มีการแตก บิ่น หรือชำรุด จะมีการคัดแยกสี ขวดแก้วใส ขวดแก้วสีชา ขวดแก้วสีเขียว แล้วนำไปผ่านกระบวนการหลอมใหม่ เป็นการรีไซเคิล 

กระดาษ กระดาษเป็นวัสดุที่ย่อยง่ายที่สุด เพราะผลิตจากเยื่อไม้ธรรมชาติ สามารถย่อยสลายเองได้ภายใน 2–5 เดือน แต่ถ้ากระดาษถูกทับถมกับขยะอื่นๆจนแน่น ไม่โดนแสงแดด อากาศและความชื้น การย่อยสลายก็อาจต้องใช้เวลาถึง 30–50 ปี ดังนั้นการแยกขยะแต่ละประเภทจึงสำคัญมาก 

อลูมิเนียม ซึ่งจะมีอลูมิเนียมแบบหนาและอลูมิเนียมแบบบาง จำพวกอะไหล่เครื่องยนต์ ลูกสูบ กระป๋องน้ำ กระป๋องเบียร์ 

ข้อดีของการแยกขยะ 

• เมื่อมีการแยกประเภทขยะที่สามารถนำกลับไปใช้ใหม่ได้ ก็จะเหลือขยะที่ต้องกำจัดทิ้งจริงๆน้อยลง 
• ปริมาณขยะที่ต้องกำจัดมีน้อย ก็จะใช้งบประมาณในส่วนนี้น้อยลง ทำให้เหลืองบประมาณที่จะนำไปพัฒนาในด้านอื่นๆได้ 
• ลดมลพิษทางอากาศ ลดการรบกวนระบบนิเวศธรรมชาติ 
• ลดการใช้ทรัพยากรอย่างสิ้นเปลือง และลดการใช้พลังงาน 
• เมื่อมลพิษลดลง ภาวะโลกร้อนก็ลดลง ระบบนิเวศไม่ถูกรบกวน คุณภาพชีวิตก็ดีขึ้น 

ไม่เพียงแต่ขยะแห้งที่สามารถนำมารีไซเคิลได้ แต่ขยะอินทรีย์หรือขยะเปียกก็สามารถนำกลับมาใช้ให้เป็นประโยชน์ได้อีกเช่นกัน ดังนั้นจึงมีผู้คิดค้นและประดิษฐ์เครื่องช่วยย่อยและกำจัดเศษอาหาร รวมไปถึงการทำให้เศษอาหารกลายเป็นปุ๋ยอัตโนมัติ เช่น ถังหมักปุ๋ย ถังหมักรักษ์โลก เครื่องกำจัดเศษอาหาร เป็นต้น เพื่อจัดการเศษอาหารและขยะอินทรีย์จากครัวเรือน ไม่ให้เป็นแหล่งสะสมเชื้อโรคหรือปนเปื้อนขยะอื่น และสามารถนำกลับมาใช้ประโยชน์ด้วยการทำเป็นปุ๋ย เป็นธาตุอาหารให้ดิน พืช และต้นไม้ได้อีก เป็นการลดปริมาณขยะและก๊าซพิษอย่าง คาร์บอนไดออกไซด์ ก๊าซมีเทน และไนตรัสออกไซด์ ที่เป็นสาเหตุให้เกิดภาวะเรือนกระจก จากขยะอินทรีย์ ทั้งในภาคการเกษตรและทางผู้ผลิตการอุตสาหกรรมครัวเรือน ซึ่งอาจยังไม่ขยายเป็นวงกว้างเท่าที่ควร เพราะยังไม่มีข้อกฏหมายบังคับใช้ให้มีแยกขยะในบ้านทุกครัวเรือน แต่สำหรับปัจจุบันที่โลกร้อนขึ้นทุกวัน และภูมิอากาศแปรปรวน ประกอบกับภัยธรรมชาติรอบโลกที่คอยเตือนให้เราต้องหันมาให้ความใส่ใจและร่วมมือกันอย่างเร่งด่วน 

แน่นอนว่าการแยกขยะมีผลดีต่อระบบนิเวศ และส่งผลดีกลับมาสู่มนุษย์อย่างเราๆทุกคน และด้วยเหตุนี้จึงเป็นเหตุผลที่ว่าทำไมเราจึงควรทำการแยกขยะ แต่ก็มีอีก 5 เหตุผลที่ทำให้คนแยกขยะในปัจจุบัน 

1.แยกขยะแล้วนำไปขาย 43% 

2.ต้องการช่วยลดโลกร้อน 24%

3.มีจิตอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม สำนึกในการตอบแทนโลก 13%

4.คัดขยะตามคนดัง 13%

5.เห็นใจพนักงานเก็บขยะ 7% 

แล้วเหตุผลของคุณตรงกับข้อไหนเอ่ย?