รู้ไหมว่า 5 อาชีพใดที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติห้ามประกอบเลี้ยงชีพ เพราะจะเป็นการก่อบาปสร้างเวรติดตัว โดยอาชีพต้องห้ามนี้ ทางพุทธศาสนาเรียกว่า มิจฉาวณิชชา คือ อาชีพ 5 อย่าง ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงห้าม ได้แก่
- มังสวณิชชา คือ อาชีพค้าสัตว์เพื่อนำไปฆ่า เช่น เลี้ยงไก่ เลี้ยงเป็ด เลี้ยงหมู เลี้ยงปลา หรือเลี้ยงโค กระบือ เพื่อขายหรือส่งต่อไปยังโรงฆ่าสัตว์ เป็นการส่งเสริมให้ผิดศีลข้อ 1 คือ ปาณาติบาติฯ การฆ่าสัตว์ตัดชีวิต แม้ว่าตามหลักศาสนาพุทธเชื่อว่าสัตว์เหล่านั้นเกิดมาเพื่อชดใช้กรรม แต่การที่เราไปมีส่วนในการฆ่าชีวิตสัตว์อื่น เราก็จะติดเศษกรรมวนเวียนไปเกิดเป็นสัตว์ให้ผู้อื่นฆ่าในชาติอื่น ๆ เป็นเช่นนี้อยู่ร่ำไป ไม่จบไม่สิ้น ด้วยเหตุนี้ พระพุทธองค์จึงทรงบัญญัติไว้ เพื่อไม่ให้ต้องก่อร่างสร้างเหตุแห่งกรรม เมื่อเหตุไม่มี ผลก็ไม่เกิด
- สัตตวณิชชา คือ อาชีพค้ามนุษย์ เป็นการค้าขายมนุษย์ด้วยกัน เพื่อผลประโยชน์ของตนเอง เช่น การค้าแรงงาน ค้าสตรี ค้าเด็ก อาจนำลูกหลานหรือญาติของตนไปส่งขายให้เป็นแรงงานเถื่อน นำไปขายต่อแหล่งค้าประเวณี หรือ เป็นนายหน้าหาลูกค้าเอง แล้วบังคับขู่เข็ญให้เด็กหรือผู้หญิงถูกกระทำชำเรา หรือแม้แต่การลักพาตัวเพื่อนำไปค้า ซึ่งเรามักจะได้ยินข่าวขบวนการค้ามนุษย์กันอยู่บ่อย ๆ
- สัตถวณิชชา คือ อาชีพค้าอาวุธ ไม่ว่าจะเป็นอาวุธพร้อมใช้งาน หรือ วัสดุที่ใช้เป็นส่วนประกอบอาวุธ เช่น ดาบ หอก ปืน ระเบิด ปรมาณู สารเคมี แก๊สพิษ รถถัง และอาวุธต่าง ๆ ที่นำไปใช้ในการรบราฆ่าฟัน หรือใช้เป็นส่วนทำลายชีวิตอื่นได้ แม้ว่าเราจะไม่ใช่ผู้นำไปใช้งาน แต่เป็นผู้ค้าขาย หรือเป็นพนักงานในองค์กร – โรงงานประกอบอาวุธ ก็ถือว่าช่วยส่งเสริมในการเข่นฆ่า ทำลาย หรือแม้แต่สงคราม ส่งเสริมให้โลกไร้สันติสุข ดังนั้น การทำอาชีพที่เกี่ยวข้องกับศาสตราวุธ อาวุธต่าง ๆ ล้วนแต่เป็นอาชีพที่สร้างบาปติดตัวทั้งหมด
- มัชชวณิชชา คือ อาชีพค้าน้ำเมา ค้าขายสุรา แอลกอฮอล์ และ สารเสพติดทุกชนิด ซึ่งแอลกฮอล์และสารเสพติด ส่งผลต่อระบบประสาท ทำให้ผู้เสพหรือดื่มเข้าไป เสียการควบคุมสติ ขาดความยับยั้งชั่งใจ ทำผิดศึลทุกข้อได้โดยไม่รู้สึกกลัวเกรง ซึ่งสิ่งเหล่านี้อยู่ในศีล 5 ข้อที่ 5 คือ สุราเมรยมัฌชปมาฯ ดังนั้น การค้าขาย จำหน่าย หรือแม้แต่การเป็นพนักงานในโรงงานผลิตสิ่งเสพติดทั้งปวง ล้วนแต่เป็นการส่งเสริมให้ผู้อื่นทำผิดศีล ทำผิดกฏหมาย เข่นฆ่า ทำร้าย ทำลาย เพราะขาดการสติ เนื่องจากฤทธิ์น้ำเมาและสารเสพติด จึงเป็นอีกอาชีพต้องห้ามที่อุบาสก อุบาสิกาไม่ควรทำ หากไม่อยากสร้างบาปให้กับตนเอง
- วิสวณิชชา คือ อาชีพค้าขายยาพิษ สารพิษ สารเคมีที่เป็นพิษต่อชีวิต เช่น ยาฆ่าแมลง ยากำจัดปลวก รวมไปถึงสารเคมีอื่น ๆ ที่สามารถใช้ทำร้ายหรือทำลาย และเป็นอันตรายต่อชีวิตมนุษย์ สัตว์ และสิ่งแวดล้อม ไม่ว่าจะเป็นผู้ค้าขาย จำหน่าย หรือผู้ผลิต และมีส่วนร่วมในการผลิต (ลูกจ้าง) ถือว่ามีส่วนร่วมในการเข่นฆ่าและทำลายเช่นกัน
อาชีพ 5 ประเภทนี้ คือ อาชีพที่พระพุทธเจ้าทรงห้าม เพื่อป้องกันไม่ให้พวกเราสร้างบาปติดตัว เพราะถึงแม้จะช่วยทำให้ได้ทรัพย์มาก บางคนถึงขั้นพลิกชีวิตกินดีอยู่ดี สุขสบายบนกองเงินกองทอง แต่ก็จะมีบาปติดตัวเหมือนเงาตามตัว ยิ่งได้ทรัพย์มาก รวยมากจากอาชีพเหล่านี้มากเท่าไร ก็ยิ่งมีบาปกรรมมากเท่านั้น เข้าทำนอง อิ่มท้องแต่พร่องทางใจ แต่ถ้าใครที่รู้ทัน และพึงยึดหลักการประกอบสัมมาอาชีพ สุจริต ไม่ผิดกฏหมาย ไม่ผิดศีล ไม่ผิดหลักธรรม แม้ไม่ร่ำรวยเงินทอง แต่ย่อมเป็นสุขใจมากกว่า เพราะไม่ต้องคอยระแวดระวังภัย และไม่ต้องห่วงถึงบ่วงกรรม เพราะกฏแห่งกรรมยุติธรรมเสมอ
Brian Gray
invivo-environnement
